لزوم بیمه محصولات و منازل روستایی

لزوم بیمه محصولات و منازل روستایی

لزوم اتخاذ سازوکار مناسب در خصوص کاهش اثرات بلایای طبیعی

  گسترش خدمات بیمه ای از شاخص های توسعه یافتگی می باشد به حمد الله در سالهای اخیر شاهد گسترش خدمات بیمه ای سلامت بوده ایم اما در خصوص بیمه حوادث اقدامی صورت نگرفته است و عمده فشار حوادث بر دوش خانواده های محروم و خسارت دیده می باشد که دولت نیز منابعی جهت جبران خسارت دیده ندارند و با مراجعه به ادارات با پاسخ سردی مواجه می شوند . حوادث و بلایای طبیعی خطرات بالقوه ای هستند که همواره انسان و فعالیتهای او را از دورانهای اولیه تاکنون تهدید نموده است با این تفاوت که در این دوران ، بیش از پیش بر شدت و ویرانگریهای آن افزوده شده است. هرچه شهرها بزرگتر و گسترده تر و از تکنولوژی بیشتر بهره مند شده اند خطرات نیز بیشتر و صدمات ناشی از آن وسیع تر گشته است.در مراجعات روزانه مردم به دولت جهت دریافت خسارت ناشی از وقوع بلایای طبیعی و انسان ساخت از جمله سیل ، آتش سوزی و زلزله دولت همواره شرمنده مردم محروم بوده است . حال با اطلاع رسانی و فراهم نمودن تمهیداتی قسمتی از این این تکلیف از دوش دولت برداشته می شود . و با در دسترس قرار دادن شرکت های بیمه برای روستائیان و شهروندان این فرهنگ گرایش عمومی نیز ایجاد خواهد گردید .

در آغاز سده جدید میلادی دگرگونی و تنوع خطرات و عظمت مصایب وابسته به آنها چنان سنگین شده که کمک ها و مساعدتهای خیرخواهانه و بشر دوستانه ، گسستگی ها ویرانگری های آنها را چاره نمی کند.

آیا می توان امید بست که پیشرفت و تکامل تکنیک ، گره گشا باشد ؟ ظاهرا" پاسخ مثبت نمی توان داد زیرا گرچه تکامل و توسعه صنعت و خلق ابزار دقیق تا حدودی از وقوع حوادث پیشگیری می کند ، رشد صنعت و فنون مختلف با پرورش و گسترش خطر درهم آمیخته است و اولی موجد دومی است چراکه می بینیم با وجود مو شکافی های فنی و ریزه کاری های علمی چه وقایع هولناکی در صحنه گیتی رخ می نماید. اگر روزگاری بلایای طبیعی با توجه به پراکندگی جمعیت خسارات محدودی به بار می آورد ، امروزه ، خاصه در شهرها و روستاهای بزرگ خسارات جبران ناپذیری را به دنبال دارد .

طبق آمار موجود در سالهای اخیر خسارت حوادث فاجعه آمیز در ایران به صورت تصاعدی افزایش یافته و ضایعات جبران ناپذیری به اقتصاد ملی وارد آورده است .

علاوه بر آن ، صرف نظر از خسارات های جانی ، روانی و اجتماعی ، خسارات مالی حوادث غیر مترقبه سالیانه بالغ بر میلیاردها ریال بوده که با توجه به پیشرفت تکنولوژی در کشور مانند مکانیزاسیون کشاورزی ، توسعه و تامین برق روستاهای کشور ، لوله کشی گاز در شهرها و مراکز صنعتی ، ایجاد واحدهای تولیدی و صنعتی و احداث بلوکها و آپارتمانهای چندین طبقه گسترش حیطه وقوع خسارات ناشی از بلایای طبیعی را گوشزد نموده و لزوم ایجاد سازوکار مناسب و جامع جهت کاهش اثرات بلایای طبیعی را نمایان خواهد نمود.

ماهیت خطرات و حوادث فاجعه آمیز ناشی از بلایای طبیعی

خطر وقوع زلزله و رانش زمین :

با عنایت به وجود و عبور گسل های متعدد در استان خسارات ناشی از زمین لرزه که جزء خطرات طبیعی و فاجعه آمیز محسوب می شود ممکن است بصورت مستقیم و یا غیر مستقیم نمود پیدا کند خسارات وارده به اماکن عمومی و خصوصی و تاسیسات شهری و روستایی که به دلیل ریزش آوار و تخریب ساختمانها و رانش زمین حادث می شود جزء خسارات مستقیم و خسارات غیر مستقیمی که به تبع وقوع زمین لرزه ایجاد می شود و شامل مشکلات روانی اسیب دیدگان و از دست دادان اعضا خانواده و هزینه تخلیه ضایعات ، هزینه ترمیم محلهای آسیب دیده و بازسازی آنها ، منابع مالی برای معالجه آسیب دیدگان و نیز راه اندازی و بازسازی و تاسیسات و کارخانجات و افزون بر اینها آثار اجتماعی آن شامل بیکاری ، قطع درآمد خانوار و از دست دادن درآمد تجاری و صنعتی ، تغییر مسیر بودجه های عمرانی به جای ایجاد طرحهای جدید به سمت و سوی جبران خسارتهای به وجود آمده ، افزایش مهاجرت ، افزایش حجم مالیات برای بازسازی ، ایجاد تغییر در قیمت زمین و نظایر اینها از آن جمله اند.

خطر آتش سوزی و انفجار :

از دیگر خطرات فاجعه آمیز خطر وقوع آتش سوزی و انفجار بوده که همواره خسارات قابل توجهی به بارآورده است. وجود مزارع و خرمن های محصولات کشاورزی مستعد آتش سوزی ، سیم کشی های غیر استاندارد اغلب اماکن ، استفاده از سیستم های حرارتی نامناسب و سنتی ، و عدم وجود سیستم های اعلام حریق در اکثر اماکن عمومی و خصوصی ، وقوع سانحه آتش سوزی را بیش از پیش تقویت می نماید . آمار و اطلاعات اخذ شده از رشد قابل ملاحظه وقوع آتش سوزی در کشور حکایت دارد و ما را در جهت اخذ تدابیر مناسب به منظور جلوگیری و جبران خسارتهای ناشی از آن رهنمون می سازد .

خطر وقوع سیل و صاعقه :

سیل و صاعقه نیز در مناطق سیل خیز و روستایی کم و بیش ایجاد حادثه و خسارت می نماید و لزوم اخذ تدابیر پیشگیری کننده و جبران کننده خسارت روشن می باشد .

راههای مقابله و پیشگیری از ایجاد و توسعه خسارت

با توجه به ماهیت متفاوت خطرات و بلایای طبیعی می بایست از روشهای متفاوتی جهت پیشگیری از ایجاد خسارت و توسعه آن استفاده نمود.

ایجاد بناهای مقاوم در برابر زلزله  مسئولیت شهرداری و بنیاد مسکن را بیش از پیش نمایان می سازد ، دادن آموزشهای لازم در زمان وقوع زلزله و تقویت بخشهای امدادی از جمله این موارد هستند. آموزش شهروندان از مهمترین امور کاهش و جلوگیری از خسارت و فاجعه می باشد از جمله روشهای اطفاء حریق ، نصب ادوات و تجهیزات اعلام حریق ، استفاده از وسایل اطفای حریق در اماکن عمومی ، استفاده از سیم کشی های استاندارد و نیز آموزشهای لازم در استفاد ه از تاسیسات جدید و نحوه استفاده از سیستم های حرارتی با توجه به وجود گاز شهری در اکثر مناطق ، قطعا" به حداقل رساندن خسارات وارد شده را در پی خواهد داشت.

 

راههای جبران خسارتهای واقع شده

علیرغم اتخاذ تدابیر پیشگیری کننده خطرات و بلایای طبیعی اغلب خسارتهای جبران ناپذیری ایجاد می نماید که بازسازی خسارتهای واقع شده با صرف هزینه هایی بسیار سنگین مواجه خواهد بود. از جمله روشهای جبران خسارات بلایای طبیعی ، کمک دولت به بازسازی مناطق و اخذ کمک های مردمی و نیز استفاده از سازوکار بیمه می باشد. با توجه به محدودیت منابع دولتی و حجم بسیار بالای هزینه ها و خسارات ایجاد شده در حوادث غیر مترقبه لزوم استفاده از راه کار مناسب جهت جبران خسارت بیش از پیش هویدا می شود .

همکاری دولت برای بیمه کردن منازل به و یژه در روستا ها که دولت می تواند با همراهی خود مردم سهمی از هزینه بیمه منازل روستایی را تقبل کند و بیمه ها نیز در هنگام بروز حوادث عملکرد و همکاری مطلوب تری داشته باشند.

 در جهت رسیدن به این مهم طرح بسیج همگانی بیمه منازل مسکونی در دستور کار شورای هماهنگی مدیریت بحران استان ها بایستی قرار تا در صورت وقوع حادثه با توجه به گستردگی خسارات ایجاد شده که بعضا" جبران آنها نیز از حیطه توان بودجه شورای هماهنگی مدیریت بحران استان نیز خارج می باشد ، مشمولین طرح فوق به راحتی با مراجعه به شرکت بیمه گر توانایی اخذ خسارات را داشته و امکان بازسازی آسیب ها موجود میباشد . با توجه به موارد مطروحه توسط شرکت بیمه گر که اقداماتی را جهت انتقال ریسک به بیمه گران اتکایی خارجی انجام داده است به نظر می رسد که در صورت وقوع بلایای وسیع از جمله فاجعه خونبار بم و زرند نه تنها دولت از نظر مالی دچار آسیب جدی نخواهد گردید که حمایت بیمه اتکایی موجب ورود ارز به کشور و تضمین قدرت پرداخت خسارت شرکت بیمه گر خواهد شد.

طرح بسیج همگانی بیمه منازل مسکونی استان زنجان

بر اساس این طرح منازل مسکونی شهروندان و روستائیان استان زنجان در مقابل بلایای طبیعی و حوادث غیر مترقبه اعم از : زلزله ، آتش سوزی ، انفجار ، صاعقه و سیل تحت پوشش قرار می گیرند .

اقدامات انجام شده

با توجه به تعدد شرکتهای بیمه گر در سالهای اخیر به خصوص فعالیت شرکتهای بیمه خصوصی و لزوم وقوف به اطلاعات و نحوه ارائه خدمات بیمه ای آنها ، جهت اخذ مناسب ترین پوشش ، مصوب گردید با عنایت به ماهیت امر ، ضمن دعوت از مدیران و روسای کلیه شرکتهای بیمه گر هدفهای مورد نظر و درخواستهای شورای هماهنگی مدیریت بحران استان و با توجه به رقابتی بودن بازار بیمه ، درخواست شد تا شرکتهای بیمه گر حداقل حق بیمه را با بهترین مزایا و تعهدات بیمه ای ، بصورت مناقصه ارائه نمایند .

پس از اخذ نظر و قیمت شرکتهای بیمه گر و بازگشائی همزمان جوابهای ارسالی پس از تبادل نظر و باتوجه به توانایی های بالقوه شرکت سهامی بیمه ایران بعنوان مجری طرح انتخاب گردید .

مراحل و روند اجرای طرح

تهیه و امضاء تفاهم نامه بین شرکت بیمه ایران و شورای هماهنگی مدیریت بحران استان و نحوه ارائه تسهیلات توسط شرکت بیمه گر به بیمه گذاران در صدور بیمه نامه و دریافت خسارت .

 

اخذ تصمیم جهت تعریف مبلغ سرمایه پایه که به انتخاب بیمه گذار قابل تغییر می باشد.

هماهنگی با ارگانهای ذیربط جهت اطلاع رسانی اعم از سمعی و بصری و درج در جراید و اعلام آغاز طرح به عموم مردم.

تهیه قبوض مناسب ، نرم افزارها و سخت افزارهای مورد نیاز جهت حفظ بانک اطلاعاتی مربوطه .

تشکیل جلسه با حضور شرکت بیمه گر ، نهاد اجرایی مجری طرح و حداقل مدیران شش بانک کثیرالشعب جهت هماهنگی در دریافت حق بیمه.

افتتاح طرح بدست مسئولین عالی رتبه استان و آغاز توزیع قبوض دریافت حق بیمه .

جمع آوری قبوض پرداختی از شعب بانکها و ارسال بیمه نامه های مربوطه به شهروندان تحت پوشش طرح .

مدت بیمه نامه در این طرح 5 ساله پیش بینی گردیده است که در سالهای آتی در صورت پرداخت حق بیمه توسط بیمه گذاران محترم تمدید می گردد .

با اجرای این طرح هر شهروند با پرداخت اولین قبض حق بیمه تحت پوشش بیمه قرار گرفته و با عنایت به سازو کارهای اتخاذ شده نقل مکان و جابجایی او تاثیری در بهره مندی از مزایای بیمه نامه نخواهد داشت .

در این طرح به شهروندان اجازه داده می شود بدون در نظر گرفتن نوع سازه منزل مسکونی و بدون نیاز به حضور در شرکت بیمه و در کوتاه ترین زمان و سریع ترین شیوه ممکن با حداقل ترین حق بیمه منزل خود را بیمه نماید .

در ضمن اینکه قادر خواهد بود مبلغ مورد بیمه را به انتخاب خود و با توجه به ارزش اثاثیه و زیر بنای منزل راسا" انتخاب نماید .

آسیبهای وارده به زیر بنا و اثاثیه در این طرح قابل جبران می باشد .

در مجموع با توجه به دریافت خسارت از محل بیمه نامه تسکینی بر مصائب زیان دیدگان بوده ، علاوه براینکه زیان دیده مبلغ خسارت را نه از جهت دستگیری و حمایت دولت که از باب حق مسلّم خویش مطالبه خواهد نمود ، موجب پاسداشت عزت نفس شهروندان خواهد بود .

اقدامات و گامهای بعدی

این طرح در مرحله اول در سطح منازل مسکونی شهر و روستائی قابل اجرا بوده و در صورت اتخاذ ساز و کار مناسب قابل تسری به بخشهای دیگر جامعه از جمله واحد های تجاری و صنعتی می باشد .

نتیجه گیری و پیامدهای اجرای طرح

با توجه به لزوم گسترش فرهنگ بیمه در جامعه و با توجه به اینکه یکی از شاخصه های جوامع توسعه یافته ضریب نفوذ بیمه می باشد به نظر می رسد فراگیر نمودن فرهنگ بیمه و بالا بردن ضریب نفوذ بیمه در جامعه مهمترین دستاورد طرح بوده و با ملموس نمودن پیامدهای دریافت خسارت جهت حادثه دیدگان احتمالی جامعه گام مهمی در راستای گذر از توسعه نیافتگی بر خواهد داشت .

حذف قسمت اعظم بار مالی دولت در جبران خسارتهای احتمالی دیگر پیامد طرح می باشد .

ایجاد آرامش روانی و پشتوانه مناسب جهت شهروندان علاوه بر کاهش دغدغه های شهروندان موجب اعتماد متقابل بین شهروندان و دولت خواهد بود

منبع : طرح بسیج همگانی بیمه منازل مسکونی استان زنجان  - تهیه کننده طرح:  مهندس توحید سلیمی  - کارشناس مسئول اداره کل مدیریت بحران استان زنجان